پروژه تاریخ شفاهی ایران در پاییز ۱۹۸۱-۱۳۶۰ در مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد آغاز شد. این پروژه برای پژوهشگرانی که در پی مطالعه تاریخ سیاسی ایران هستند، منابع مهمی را فراهم می‌آورد: روایت‌های ۱۳۴ تن از بازیگران و تصمیم‌گیران اصلی وقایع مهم سیاسی ایران در دهه‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۶۰ با کسانی که از نزدیک شاهد این وقایع و تصمیمات بوده‌اند.

مجری این طرح حبیب لاجوردی و دستیار اصلی او در این پروژه ضیاء صدقی است و روند کلی کار، انجام مصاحبه‌ها و ایجاد فهرست موضوعات (نمایه) به دست این دو انجام شده است. همچنین شاهرخ مسکوب، شهلا حائری و جان مژدهی انجام بعضی از مصاحبه‌ها را به درخواست حبیب لاجوردی بر عهده داشته‌اند. کار پیاده کردن مصاحبه‌ها نیز بر عهده اما دلخانیان و شهین بصیری بوده است.

این پروژه ۸۹۶ ساعت از خاطراتی را ضبط کرده است که متعلق‌اند به نخست‌وزیران سابق، اعضای کلیدی کابینه‌ها، بخش‌های قانون‌گذاری، قضایی، رسانه‌ها و بخش خصوصی؛ رهبران قبائل، احزاب سیاسی، گروه‌ها مخالف، فرماندهان نیروهای مسلح، افسران ارشد سازمان امنیت (ساواک) و دیپلمات‌های خارجی که نقشی مهم در سیاست ایران داشته‌اند.

مصاحبه‌ها بنا بر تمایل مصاحبه‌شونده به زبان فارسی و انگلیسی انجام شده‌اند و از بین آن‌ها ۱۲۳ روایت به زبان فارسی و ۱۳ روایت به زبان انگلیسی هستند. مدت‌زمان هریک از مصاحبه‌ها از ۱ تا ۴۴ ساعت متغیر است. هر نوار ۶۰ دقیقه بوده و به طور میانگین در حدود ۲۱ صفحه فارسی مکتوب شده است. متن ۷۶۹ ساعت از مصاحبه‌ها پیاده شده و به‌شکل مکتوب درآمده است اما بعضی مصاحبه‌ها مکتوب نشده‌اند. ۶ روایت که معادل ۲۵ ساعت است تنها به‌صورت صوتی وجود دارند.

برای هریک از روایتگران، هر یک‌ساعت مصاحبه به همراه متن آن که به‌صورت پیاپی شماره‌گذاری شده‌اند، یک واحد مجزا را تشکیل می‌دهد. هم‌چنین هر نوار یا متن فهرست و نمایه منحصربه‌فردی دارند.

اعضای گروه تاریخ شفاهی ایران در دانشگاه هاروارد

اعضای گروه تاریخ شفاهی ایران. از راست: حبیب لاجوردی، اِما دلخانیان، ضیاء صدقی، دو ناشناس. نشسته: شهین بصیری سال ۱۹۸۴ (عکس از آرشیو شخصی اما دلخانیان)

 

متن مصاحبه‌هایی که بر روی سایت اصلی پروژه  قرار گرفته است، به صورت فایل‌های عکسی است و قابلیت جست‌وجوی درون متنی ندارد. بدین جهت در سایت حاضر متن این مصاحبه‌ها از نو تایپ و نمونه‌خوانی شده و در حد مقدور با فایل صوتی مصاحبه‌ها تطبیق داده شده است. متن هر مصاحبه قابلیت جست‌وجو دارد و پژوهشگران می‌توانند از این امکان برای تحقیق و پژوهش در زمینه تاریخ معاصر بهره بردارند. ضمنا نمایه و فهرست موضوعی که به دست ضیاء صدقی و حبیب لاجوردی برای پروژه آماده شده است به صورت نوار به نوار در سایت قرار گرفته و در بخش فهرست موضوعی قابل مشاهده و استفاده است.

تعدادی از مصاحبه‌ها محدودیت زمانی برای انتشار داشته‌اند. زیرا بعضی از روایت‌گران انتشار خاطرات خود را به زمان مشخصی موکول کرده‌اند. اما از آنجا که از حدود سال ۲۰۰۸ این پروژه نیمه‌ تمام رها شده است بعضی از مصاحبه‌هایی که محدودیت زمانی آنها به پایان رسیده است همچنان منتشر نشده‌اند.